Romeinse scherven
Zelf iets gevonden, of vragen over het materiaal? Vul het contactformulier op deze website in, of neem contact op via info@go-archeologie.nl.
Kruiken en kruikamforen, waar bijvoorbeeld water of wijn in werden bewaard, werden gemaakt van wit of lichtgekleurd aardewerk. Aan de buitenkant waren de kruiken glad afgewerkt, en aan de binnenkant soms gesmookt, om de doorlatendheid van het aardewerk te verminderen. Ook honingpotten en kelkbakjes, die mogelijk soms als wierookvaatjes werden gebruikt, werden van dit soort gladwandig aardewerk gemaakt.
Terra sigillata was het Romeinse (luxe) tafelaardewerk. Er werden dus vooral borden en kommen van gemaakt, maar ook wrijfschalen, kannen en inktpotten. Het werd geïmporteerd uit Frankrijk en Duitsland. Door het gebruik van pottenbakkersstempels kan soms zelfs de exacte werkplaats waar iets gemaakt is worden achterhaald.
Amforen zijn grote kruiken waar vloeistoffen in werden vervoerd. Ze werden gemaakt in Spanje en Zuid-Frankrijk, en werden gevuld met olie of wijn op transport gezet. Ook in het Scheldegebied werden amforen gemaakt, hoewel de kans groot is dat hier bier of de lokaal gemaakte vissaus in werd vervoerd en bewaard.
Bekers, en voor een klein deel ook borden, werden gemaakt van geverfd aardewerk. De voorwerpen, gemaakt van oranje of witte klei, werden voordat ze de oven in gingen in een kleipapje gedompeld, waardoor er een ‘verflaag’ ontstond. Ook werden versieringen aangebracht, met bijvoorbeeld radstempels of zandbestrooiing. Dergelijke bekers werden meestal in Duitsland gemaakt, en via handelsroutes naar Nederland getransporteerd.
Kookpotten, borden en bakken werden vaak van ruwwandig aardewerk gemaakt. Dit wordt zo genoemd omdat grind en steengruis in de klei werd gemengd voordat de voorwerpen in de oven gebakken werden. De voorwerpen voelen daardoor wat ruw aan, maar bleven stevig genoeg om bijvoorbeeld op het vuur gezet te kunnen worden.
Een dolium is een groot aardewerken vat, dat gebruikt werd voor opslag of transport van goederen. In het streekmuseum van Goeree-Overflakkee is een bijna volledig exemplaar te zien.
Wrijfschalen hoorden bij de Romeinse keuken. Ze werden meestal van ruwe klei gemaakt, maar ook van het luxere terra sigillata. Aan de binnenkant werden korrels gruis meegebakken zodat het oppervlak extra geschikt werd om kruiden en groenten fijn te wrijven. De kruidenpasta werd gemengd met olie, en het geheel werd vervolgens via de schenktuit aan gerechten toegevoegd. Dit gebruik was voor de Romeinse tijd nog niet in onze streken ingeburgerd. Soms worden voorwerpen teruggevonden die gemaakt zijn van een wrijfschaal die blijkbaar kapot was gegaan, zoals het spinsteentje op de foto.
Hoewel veel van het geïmporteerde aardewerk uit Duitsland of Frankrijk kwam, wordt in onze regio ook aardewerk gevonden dat in het hedendaagse Vlaanderen werd gemaakt, door Menapische en Gallo-Belgische stammen die daar woonden.
Low Lands Ware is genoemd naar de Lage Landen. In de omgeving van Bergen op Zoom, en ook in het Scheldevallei gebied, werd gebruiksaardewerk gemaakt dat veel in onze regio is teruggevonden. Er waren twee varianten, grijsbakkend en rood/oranjegebakken objecten. Van dit type aardewerk werden voornamelijk kookpotten en de zgn. Scheldevallei amforen gemaakt.
De Romeinse traditie van massageproduceerd aardewerk dat op de draaischijf werd gemaakt, verving al snel de inheemse traditie van met de hand gemaakt aardewerk. Toch blijft handgevormd aardewerk voorkomen. Het is onder andere herkenbaar aan een ongelijkmatige dikte, en decoratie die met krassen, kamstreken of nagelindrukken is aangebracht.
Uit Engeland is het zogenaamde Black Burnished Ware afkomstig. Dit was donker en gepolijst gebruiksaardewerk, dat op verschillende locaties in Engeland gemaakt werd. Tussen Engeland en het zuidwestelijk kustgebied van Nederland voer scheepvaartverkeer op vaste handelsroutes.
Aan de kusten van Belgïe en Nederland werd al voor de Romeinse tijd zout geproduceerd. Er waren verschillende technieken om zeewater te laten verdampen en in te koken, waardoor het achtergebleven zout bruikbaar werd. Voor het stookproces, en ook om het zout te vervoeren, werd apart aardewerk gemaakt, dat briquetage wordt genoemd. Het witgele aardewerk voelt bijna poederig aan, en was soms versierd met lijnen. Vanuit het Franse kustgebied werd zout aangevoerd in dun ruw zwart/oranje aardewerk.
Ook bouwmateriaal wordt aangetroffen op Romeinse vindplaatsen. Te denken valt bijvoorbeeld aan dakpannen en verwarmingselementen. Er werd echter ook nog steeds gebouwd met natuurlijke materialen zoals hout, riet en leem. Leem werd gebruikt om wanden mee af te strijken. Wanneer een gebouw afbrandde verhardde het, waardoor het soms wordt teruggevonden.
Een veelgevonden categorie aardewerk is niet Romeins, maar Middeleeuws. Van de Middeleeuwse bewoning zijn vaker sporen bewaard gebleven, en wordt er relatief veel aardewerk teruggevonden. Hoewel de technieken waarmee het aardewerk gemaakt werd overeen komen met de Romeinse manier, is Middeleeuws aardewerk vaak harder gebakken. Ook het gebruik van glazuur is kenmerkend voor Middeleeuws aardewerk.