Goedereede-Oude Oostdijk:
een Romeinse havenplaats
In de nabijheid van Goedereede werd in de jaren ’50 van de vorige eeuw een Romeinse vindplaats ontdekt. Hier zijn in 1958-1959, 1982-1983 en 2022 archeologische opgravingen uitgevoerd, waardoor er meer over deze vindplaats bekend is geworden.
De bewoning in Goedereede begon waarschijnlijk ergens tussen 60 – 80 na Chr., en liep door tot het midden van de derde eeuw. Het was een nat gebied. De woonplaats ontstond langs een 16-meter brede kreek die via een netwerk van kreken in verbinding stond met de zee. Dit is waarschijnlijk de reden geweest dat mensen hier gingen wonen: door de ligging aan het water was er handel mogelijk. De kreek werd beschoeid en er zijn resten van plankieren teruggevonden, die mogelijk als steiger of loopvlonder hebben gediend. Er werd dus moeite gedaan om de oever te stabiliseren en de kreek bevaarbaar te houden voor binnenvaartschepen. Om droge voeten te houden werden echter ook stukken land opgehoogd met plaggen en rieten matten voordat er huizen werden neergezet.
Provinciaal Archeologisch Depot Zuid-Holland
(bruikleen Streekmuseum Goeree-Overflakkee)
De nederzetting was enkele hectaren groot, wat ongewoon is voor een landschappelijke nederzetting uit de Romeinse tijd. Wat ook bijzonder was, was de grote hoeveelheid aardewerk die werd gevonden, waar veel luxe aardewerk en geïmporteerde waar tussen zat. Sommige voorwerpen waren in ongerepte staat, waardoor wordt gedacht dat het om nieuwe in plaats van gebruikte voorwerpen gaat. Mogelijk gaat het om handelswaar die de eindbestemming nog niet had bereikt. De geïmporteerde materialen waren mogelijk bestemd voor het Romeinse leger, dat misschien slechts enkele kilometers verderop gelegerd was op de plaats waar later ‘de Oude Wereld’ werd gesignaleerd. Ook aardewerken inktpotten zijn een bijzondere vondst. Dit laat zien dat er destijds mensen woonden die konden lezen en schrijven, iets wat niet iedereen in die tijd kon. Waar veel handel en overslag plaatsvond werd vaak een uitvoerige administratie bijgehouden.
De Romeinse havenplaats bij Goedereede-Oude Oostdijk is tegenwoordig een beschermd Rijksmonument.
Foto Archief J.A. Trimpe Burger
Tijdens de opgravingen zijn sporen van een aantal gebouwplattegronden gevonden. Van deze gebouwen waren alleen maar verkleuringen in de grond en delen van fundamenten bewaard gebleven. Toch was het mogelijk om de plattegronden te reconstrueren. Sommige van de gebouwen zijn waarschijnlijk woonhuizen geweest, maar een aantal lijken meer op opslaggebouwen. Er waren gebouwen die volgens inheemse traditie van woon-stal boerderijen waren gebouwd, maar ook gebouwen in Romeinse stijl, in bijvoorbeeld vakwerkstijl en met dakpannen in plaats van een rieten dak. Er zijn verder allerhande vondsten gedaan, zoals resten van waterputten, en voorwerpen van metaal, glas, leer, hout en bouwmateriaal.
Provinciaal Archeologisch Depot Zuid-Holland,
inv.nos. 7852, 7853, 7894.
Samen met de aanwezigheid van pakhuizen en de ligging aan de kreek, wijzen de vondsten erop dat de nederzetting als Romeinse overslaghaven functioneerde. De havenplaats maakte deel uit van een netwerk van handelsplaatsen, en diende waarschijnlijk als steunpunt van het Romeinse leger.
Illustratie Dink creatief bureau
i.o.v. Streekmuseum Goeree-Overflakkee